ضرورت ثبت و حمایت از طرح صنعتی
در عصر حاضر که به دهکده کوچک نیز شهرت دارد قدرت اینترنت و خبر داشتن از دنیای پیرامون و قدرت روز افزون و پیشرفت آن همانطور که در فرایند سودآوری و تبلیغات مؤثر است به همان میزان هم اگر طبق اصول و قواعدی پیش نرویم خطرناک است.یکی از این کارکردها در زمینه ثبت حقوقی و ماکیت معنوی تولیدات ما هستند. ضرورت ثبت و حمایت از طرح صنعتی برای صاحبان طرح بویژه بنگاه ها می تواند فواید و آثار زیادی داشته باشد که به مهمترین آنها به شرح زیر اشاره می گردد:
1. همانطور که در مباحث قبلی توضیح داده شد، طرح صنعتی چون محصول را برای مشتریان جذاب می کند باعث می شود که مصرف کنندگان انگیزه زیادی برای انتخاب محصول بویژه در بین محصولات مشابه داشته باشند و این امر ارزش یک محصول را با توجه به افزایش تقاضا برای آن محصول بیشتر می کند.
با توجه به مراتب فوق روشن است که ضرورت ثبت و حمایت از طرح صنعتی باید از جمله بخش مهم و قابل توجه راهبردهای کسب وکار هر طراح یا تولید کننده باشد.
2. حمایت از یک طرح در قالب ساز و کارهای حقوقی موجود از جمله ثبت آن می تواند از تقلید و نسخه برداری غیرمجاز آن توسط رقبا جلوگیری کند و این امر باعث می شود که موضع رقابتی طراح یا صاحب محصول تقویت گردد.
3. طراحی و تبلور ان روی کالا لازمه اش سرمایه ذاری و صرف هزینه است که حمایت و ثبت طرح صنعتی می تواند موجب برگشت مطلوب سرمایه گذاری شود و نیز درآمد بیشتری را برای صاحبان طرح و کالاهای مربوط تأمین و تضمین می نماید.
4. طرح های صنعتی مانند سایر مصادیق مالکیت صنعتی دارایی های تجاری هستند که می توانند ارزش یک بنگاه و محصولات و کالاهای ان را افزایش دهند. بطور کلی هرچه موفقیت و جذابیت یک طرح برای مشتری و مصرف کنندگان بیشتر باشدارزش آن برای شرکت بیشتر خواهد بود.
5. طرح های صنعتی، همانند سایر مصادیق مالکیت صنعتی همانطور که در مباحث مربوط خواهیم دید می توانند، مقابل دریافت مبلغی به دیگران واگذار شوند و یا اینکه صاحبان طرح صنعتی می توانند اجازه بهره برداری از آنها را به دیگران بدهند و از این راه علاوه بر ورود به بازارهای رقابتی، کسب درآمد نیز نمایند.
6. ضرورت ثبت و حمایت از طرح صنعتی، رقابت سالم و عادلانه و فعالیت صادقانه تجاری را تشویق می کند، که نتیجه آن می تواند به نوبه خود، تولید طیف وسیعی از محصولات را که از نظر زیبائی شناختی جذاب هستند ارتقاء دهد.
طرح صنعتی و حقوق مالکیت معنوی
حقوق مالکیت معنوی در معنای وسیع کلمه عبارتست از حقوق ناشی از آفرینش ها و خلاقیت های فکری در زمینه های علمی، صنعتی، ادبی و هنری.
به طور سنتی حقوق مالکیت معنوی به دو شاخه اصلی حقوق مالکیت صنعتی و حق مولف یا حق کپی برداری تقسیم می شود.
غرض از مالکیت صنعتی همانطور که در کنوانسیون پاریس برای حمایت مالکیت صنعتی آمده است مفهوم عام آن است و این مفهوم نه تنها بر صنعت و بازرگانی به معنای اخص اطلاق می شود، بلکه بر رشته های صنایع کشاورزی و استخراجی و کلیه محصولات مصنوعی یا طبیعی از قبیل انواع برگ توتون، میوه، دام، گل و مواد معدنی و آبهای معدنی و آرد و دانه نیز شمول دارد.
با توجه به توضیحات فوق، مالکیت صنعتی مجموعه حقوقی را مشخص می کند که هدف آن این است که یک شخص یا یک گروه اعم از حقیقی یا حقوقی بتواند با اطمینان خاطر از تعرض دیگران، به امر تجارت یا صنعت اشتغال داشته و از هرگونه تجاوز از ناحیه اشخاص ثالث مصون و محفوظ باشد. به عبارت دیگر، حقوق مالکیت صنعتی، حقوقی است که هدف از آن، حمایت از فکر و ابتکار یک شخص در برابر اشخاص ثالث و دادن انحصار بهره برداری از نتیجه فکر و ابتکار به صاحب یا مالک آن در اکثر موارد برای مدت معین است.
به عبارت دیگر حقوق مالکیت صنعتی، از آفرینش و خلاقیت های فکری انسان در حوزه صنعت به معنای عام کلمه حمایت می کند.
حق مولف یا کپی رایت برای مؤلفان و سایر آفرینندگان آثار ادبی و هنری حقوق خاصی را قائل می شود تا آنان بتوانند در مدت زمان معین اجازه بهره برداری از آثار خود را به دیگران بدهند یا بهره برداری از آن را ممنوع سازند. کپی رایت در معنای وسیع کلمه شامل حقوق جانبی نیز می گردد. به طور خلاصه حق مولف یا حقوق مالکیت ادبی و هنری از آفرینش ها و خلاقیت های فکری انسان در حوزه ادبی و هنری حمایت می کند.
در رابطه با حقوق جانبی ذکر این نکته لازم است که علاوه بر حمایت از آثار ادبی و هنری که ثمرات آفرینش های فکری می باشند، بسیاری از قوانین ملی از گروههای خاصی که فعالیت آنهادر زمینه فرهنگ، ایجاد سرگرمی و رسانه های گروهی نقش بسزایی دارد، تحت عنوان حقوق مرتبط یا حقوق مجاور یا کپی رایت حمایت به عمل می آورند و معاهدات متعددی در زمینه حمایت بین المللی از این حقوق به تصویب رسیده است.
ماده 2 کنوانسیون پاریس برای حمایت مالکیت صنعتی، مالکیت صنعتی را شامل اختراعات، طرح های صنعتی، علائم تجاری(برند)، علائم خدماتی، نام های تجاری، طرح ها، نشانه های منبع، اسامی مبدأ و حمایت در برابر رقابت های نامشروع دانسته است.
با توجه به مجموع مراتب فوق الاشعار روشن است که طرح-های صنعتی از جمله مصادیق حقوق مالکیت صنعتی هستند؛ زیرا در کنوانسیون پاریس که در مقام حمایت از مصادیق مالکیت صنعتی است، طرح صنعتی به عنوان یکی از زیر مجموعه های حقوق مالکیت صنعتی آمده است.
